Okolicznościowe medale, koncerty, wystawy, wydarzenia sportowe oraz odnowienie Krzyża Wdzięczności – tak wyglądały obchody 30 rocznicy strajków na Lubelszczyźnie.
,,Z wielką estymą chylę czoła przed mądrością i odpowiedzialnością tego pokolenia, które w pokojowy sposób doprowadziło do wyzwolenia narodu polskiego z totalitarnego systemu’’ – mówił Janusz Królik, przewodniczący Rady Miasta Świdnik i jeden ze strajkujących w 1980 roku na kolei.
Okolicznościowe medale ,,30-lecie Świdnickiego Lipca’’ otrzymali przedstawiciele kościoła, samorządu, działacze solidarnościowi oraz świdnickie spółki za swoje zaangażowanie w krzewienie pamięci o protestach z 1980 roku[1].
W budynku Kina Lot zorganizowano wystawę zatytułowaną ,,Zaczęło się w Świdniku”. Odwiedzający wystawę obejrzeli oryginalne plakaty, dokumenty z roku 1980 i lat późniejszych (stanu wojennego, internowania działaczy “Solidarności” i dalszej walki o wolną Polskę). Przygotowano również dodatkowe materiały multimedialne przybliżające te wydarzenia.
Na pamiątkę można było zakupić specjalne monety, wybite z okazji 30-lecia Świdnickiego Lipca[2]. Na jubileuszowym koncercie wystąpiła Lubelska Federacja Bardów, chór kościoła św. Kingi, Maciej Olechnowicz, Magdalena Celińska i Dariusz Tokarzewski.
Ponownie połączono obchody Świdnickiego Lipca z Dniami Świdnika. W Świdniku zagrała Budka Suflera, HEY oraz O.S.T.R[3].
Nie można również zapominać o wydarzeniach sportowych zorganizowanych w ramach obchodów. Jednym z nich był rajd rowerzystów ze świdnickiego klubu Alfa, którzy przejechali ponad 600 kilometrów, ze Świdnika do Gdańska[4].
Warto pamiętać też o I Wakacyjnym Mundialu Piłkarskim o Puchar Świdnickiego Lipca, który od tego czasu, co roku rozgrywany jest na świdnickich boiskach, przy okazji obchodów rocznicowych. To oryginalny sposób na uświadomienie najmłodszym o tym, co przed laty wydarzyło się WSK PZL-Świdnik.
30 rocznicę strajków świętowano również w Lublinie. M.in. odnowiono Krzyż Wdzięczności, którego pierwotna wersja została postawiona jeszcze w 1981 roku. Z tej okazji lubelska “Solidarność” zorganizowała konkurs – najlepszy projekt zgłosił Tomasz Bielak. Dla lokalnych działaczy szczególnie ważne było, by zachować oryginalny zamysł pomnika – duży krzyż oraz postać robotnika z podniesionymi rękami i zerwanymi łańcuchami[5].
25 lipca odsłonięto pomnik, w uroczystości uczestniczył m.in. biskup pomocniczy lubelski Ryszard Karpiński. Do pomnika dołączono nową tablicę pamiątkową. Oprócz informacji zamieszczonej na tablicy przy pomniku z roku 1981 znalazł się dopisek: ,,w poczuciu dumy i przeświadczeni o doniosłości wydarzeń sprzed 30 lat – Lubelskiego Lipca ’80 i powstania NSZZ ,,Solidarność’’ – odbudowy Pomnika, jako świadectwa walki mieszkańców Lubelszczyzny, o godność wolność i prawdę dokonał Zarząd Regionu Środkowowschodniego NSZZ ,,Solidarność’’ Lublin 25 Lipca 2010’’.
Całość uzupełniono także o 5 pamiątkowych tablic z nazwami strajkujących miejscowości. Na pierwszej z nich znalazły się kolejno Świdnik, Lublin i Puławy – zakłady z tych miast pierwsze wstrzymały pracę.
24 lipca 2010 roku na ulicy Mełgiewskiej odsłonięto graffiti poświęcone lubelskim strajkom[6]. W Świdniku powstał zaś mural nawiązujący do historii Świdnickiego Lipca.
Przypisy:
[1] Marzyli o wolności, ,,Głos Świdnika’’, n.26 2010.
[2] ,,Biuletyn Informacyjny NSZZ Solidarność Regiony środkowowschodniego’’, n.8-9 2010, s.2.
[3] Nowy krzyż, pomnik i dwa koncerty na okrągłą rocznicę strajków, ,,Dziennik Wschodni’’ 08.07.2010.
[4] ,,Biuletyn informacyjny NSZZ Solidarność’’, s.3.
[5] Tamże; Monument z brązu na 30. Rocznicę Lipca, ,,Kurier Lubelski’’, 02.07.2010.
[6] ,,Biuletyn Informacyjny’’, s. 8; Lubelskie strajki w kulturze obrazkowej, ,,Dziennik Wschodni’ 06.07.2010.
